De Chinese economie heeft zich sinds 1978 gestaag ontwikkeld volgens de plannen van de Chinese centrale regering. Deng Xiao Ping was verantwoordelijk voor het doordrukken van een hervormingskoers. In China zijn er herhaaldelijk grote hongersnoden geweest, zoals de hongersnood tussen 1959 en 1961, met meer dan 45 miljoen doden. De hongersnood werd veroorzaakt door Mao’s plannen om van China een industriële natie te maken die kon wedijveren met de westerse landen. Daartoe moest bijvoorbeeld de staalproductie worden uitgebreid en werden grote dammen en irrigatieprojecten in aanbouw genomen. De plattelandsbevolking werd aangespoord om dit werk op zich te nemen in het teken van de “grote sprong”. Er was geen tijd meer voor het bewerken van de velden, wat essentieel was om te overleven.

Alle industrieën moeten gehoor geven aan de roep van concurrentie met westerse landen. Er ontstonden fabrieken op het platteland, die vanaf het begin gedoemd waren te mislukken. Goederen uit China, zoals graan, werden niet in het land gehouden voor de noodlijdende bevolking, maar werden voornamelijk geëxporteerd naar de Sovjet-Unie om de materiële kosten voor de bouw van de fabrieken te betalen. Veel mensen bedelden om graan. In veel dorpen stierf tot 75% van de bevolking. De hongersnood kon tientallen jaren geheim worden gehouden. Effectieve strategieën onder Mao’s leiding zorgden ervoor dat in de meer afgelegen gebieden van dit grote land niets van de ontberingen van het volk uitlekte. Mensen verstopten de lijken om voedselrantsoenen te blijven ontvangen of aten uit wanhoop mensenvlees. Tot 40% van de Chinese woningen werd vernietigd en 2,5 miljoen mensen werden vermoord. Het voorkomen van verdere hongersnoden was Deng Xiao Ping’s vooropgestelde doel. Markteconomie op kleine schaal deed zijn intrede bij de boeren, die overgeproduceerde goederen met persoonlijke winst konden doorverkopen. De gedwongen gemeenten werden opgeheven ten gunste van de traditionele dorpsgemeenschappen. In sommige delen van het land werden speciale economische zones gecreëerd, waar bijvoorbeeld de belastingen lager waren. Dit was ook bedoeld om buitenlandse investeerders aan te trekken, die binnen deze zones met de Chinese autoriteiten moesten samenwerken. Dit leidde tot investeringen en productie in China. Daar bleef het niet bij. In plaats van genoegen te nemen met de vestiging van buitenlandse investeerders en hun deviezen, wist China zich vertrouwd te maken met technologie, zodat zij later zelf goederen en consumptiegoederen voor hun land konden produceren. Naarmate de technologie zich ontwikkelde, zorgde China ervoor dat technische verworvenheden uit het Westen naar het land werden gehaald via beurzen voor studenten in het buitenland en dat het onderwijsniveau steeg. Dit was het begin van China’s economische boom tot op heden. Vooral langs de zuid- en oostkust ontwikkelden zich opkomende commerciële en industriële steden, zoals Shanghai als de stad met de meeste westerse expats en de meeste buitenlandse bedrijven en, om de toenemende infrastructuur het hoofd te bieden, de grootste haven van het land. Shenzhen, een Zuid-Chinese metropool met bijna 9 miljoen inwoners, is tegenwoordig een van China’s industriële metropolen, opgebouwd uit een vissersdorp aan de Parelrivier, en Beijing, sinds de Olympische Spelen van 2008 bij velen bekend onder de huidige naam Beijing, als China’s grootste en bekendste stad. China is nu het dichtstbevolkte land ter wereld met een stabiele bevolkingsgroei. China heeft de meeste deviezenreserves ter wereld en heeft zelfs Duitsland vervangen als grootste exporteur ter wereld. De verstedelijking schrijdt voort. Veel mensen op het platteland, die nog steeds in de armste omstandigheden leven, proberen te overleven door hun bescheiden landbouwproducten te verkopen. De kloof tussen arm en rijk groeit tijdens China’s economische boom. Volgens een vijfjarenplan zullen de komende jaren meer dan 100 miljoen mensen van het platteland naar de stad trekken. Dit is ter ondersteuning van de nationale economie. Iedereen moet kunnen profiteren van China’s economische wonder en het steunen. Maar nu de grote steden al uit hun voegen barsten en de infrastructuur op instorten staat, worden steden op het platteland gebouwd. De Chinezen kennen hervestiging uit pijnlijke ervaring; toen het er bijvoorbeeld om ging de toegenomen energiebronnen veilig te stellen en de Drieklovendam werd gebouwd, vonden en vinden nog steeds talrijke gedwongen hervestigingen plaats, vaak met gewelddadige acties. 1,3 miljoen mensen werden gedwongen te verhuizen. Tegenwoordig bepalen migrerende werknemers het beeld van China. Naar schatting verlaten elk jaar tot 230 miljoen arbeiders de arme provincies van West-China om werk te vinden in de metropolen. Het verdienvermogen is met 2000 euro per jaar laag, maar naar westerse maatstaven betekent dit dat de arbeiders hun gezin financieel kunnen onderhouden. Het ontbreekt de arbeiders aan enig comfort: zij slapen op straat in zogenaamde slaapkooien, houten of metalen krotten van niet meer dan 4 vierkante meter, omdat zij de verschrikkelijke huurprijzen niet kunnen betalen, of in huizen die nog niet klaar zijn. Werk dat gevaarlijk is voor de gezondheid is aan de orde van de dag. Onbetaald overwerk, omgaan met gevaarlijke chemicaliën in de textiel- en speelgoedindustrie zonder passende beschermende kleding. Duitse bedrijven in China steunen deze slechte arbeidsomstandigheden om de productiekosten laag te houden. Dit alles maakte China tot wereldkampioen export. Wie ze niet kent of geen Goederen uit China thuis staan? China is erin geslaagd veel handelspartners voor zijn producten te vinden. Bedrijven verplaatsen hun productiefaciliteiten naar regio’s waar, door een gebrek aan wetgeving, goederen veel goedkoper kunnen worden geproduceerd zonder aan bepaalde milieuvoorschriften en arbeidsbeschermingsmaatregelen te voldoen. De extra lagere arbeidskosten maken de goederen interessant voor export of import uit China. Maar ook in het Verenigd Koninkrijk vindt een herbezinning plaats, zij het onder druk van het publiek. In Qidong hebben naar schatting 50.000 mensen voorkomen dat afvalwater van een papierfabriek ongefilterd in de Chinese Zee werd geloosd. Vaak ontbreekt het aan kwaliteitscontrole, zodat met name speelgoed en elektrische goederen een niet te verwaarlozen kwaliteitsgebrek vertonen en een gevaar vormen voor de gezondheid van de consument. De kwaliteit van de goederen is de laatste jaren echter toegenomen. Interne kwaliteits- en goederencontroles kunnen het risico van schade voor de consument verminderen, maar omgekeerd de prijs van de goederen doen stijgen, hetgeen aan de consument wordt doorberekend. China is bezig met een inhaalslag op het gebied van kwaliteit, zoals blijkt uit de bloeiende auto-industrie. De auto-industrie groeit niet alleen snel, maar auto’s worden ook steeds veiliger en efficiënter. Het valt aan te nemen dat Chinese auto’s binnenkort ook in Duitsland en Europa te vinden zullen zijn. Samengevat kan gezegd worden: China is nu de derde belangrijkste handelspartner van Duitsland; Duitse machines en auto’s zijn in China nog steeds erg in trek; in de jaren zeventig waren levensmiddelen de belangrijkste importprodukten van China, naast bijvoorbeeld textiel, kleding en speelgoed; tegenwoordig is er een tendens naar technisch meer geavanceerde produkten, zoals telecommunicatie en consumentenelektronica. Maar de schuldencrisis in Europa heeft ook gevolgen voor China: door de dalende afzetmarkten zijn de winsten in de staalindustrie de afgelopen maanden met meer dan 90 % gekelderd. Bovendien stijgen de lonen en salarissen, wat de locatie minder aantrekkelijk maakt voor westerse bedrijven. Het valt nog te bezien hoe en of China erin zal slagen buitenlandse investeerders te behouden en de Europese schuldencrisis te doorstaan.